biuro@uzkmidas.pl
+48 783 986 995
Midas s.c. - rozliczenie podatku z zagranicy (Niemcy, Holandia), usługi konsultingowe
Niemiecki zasiłek na dzieci

Świadczenia w Polsce a Kindergeld

Choć powszechna jest już świadomość, że obywatele Polscy pracujący w Niemczech mają prawo do niemieckiego zasiłku na dzieci (Kindergeld), to wciąż wiele wątpliwości budzi wzajemna relacja pomiędzy świadczeniami należnymi w Niemczech a świadczeniami polskimi, w szczególności zasiłkiem rodzinnym, świadczeniem wychowawczym („500+”), a od 2022 roku również Rodzinnym Kapitałem Opiekuńczym. Często spotykamy się z pytaniami „czy muszę składać wnioski o zasiłki w Polsce?”, „czy mogę sobie wybrać gdzie chcę pobierać świadczenia?” itp.
O ile zasady przyznawania świadczeń na dzieci w poszczególnych krajach Unii Europejskiej regulują przepisy tych krajów , to o tym, w którym kraju i w jakiej wysokości powinny być one przyznane w przypadku zbiegu prawa do tych świadczeń w różnych krajach UE, decydują regulacje unijne . Regulacje te ustalają:
  • jakie świadczenia w poszczególnych krajach należy traktować jako równoważne (np. świadczenie wychowawcze „500+” jest świadczeniem równoważnym do Kindergeld ale zasiłek pielęgnacyjny już nie);
  • kolejność w jakiej kraje, w których mamy prawo do świadczeń, są zobowiązane do ich wypłaty;

Zgodnie przepisami europejskimi w przypadku, gdy prawo do świadczeń równoważnych (np. Kindergeld i „500+”) występuje w więcej niż jednym z krajów członkowskich UE, tylko jeden z tych krajów (tzw. nadrzędny) zobowiązany jest do przyznania świadczenia w pełnej wysokości przysługującej w tym kraju. W drugim kraju (tzw. podrzędnym) przysługiwało będzie jedynie prawo do tzw. różnic dyferencyjnych, czyli różnic pomiędzy świadczeniem należnym w tym kraju a świadczeniem należnym kraju nadrzędnym.

Przykład: jeżeli zgodnie z przepisami unijnymi krajem nadrzędnym jest Polska, podrzędnym Niemcy a w Polsce wnioskodawca ma prawo do „500+” , to w Niemczech ma prawo jedynie do różnicy pomiędzy świadczeniem niemieckim (Kindergeld) a równowartością świadczenia „500+” należnego w Polsce. Obecnie różnica ta wynosi ok. 109 € na pierwsze i drugie dziecko, ok. 115 € na trzecie i ok. 140 € na każde następne.

UWAGA!!! Nie można samemu zdecydować, że woli się całość świadczenia pobierać w Niemczech. Urząd niemiecki ma prawo potrącić należne w Polsce świadczenie nawet, jeżeli nie jest ono pobierane (np. nie złożono wniosku)

Jak zatem określić, który kraj ma nadrzędny obowiązek wypłaty świadczeń? Nie wchodząc w szczegóły: jeżeli dziecko, na które wnioskujemy o Kindergeld przebywa na stałe w Polsce (a tak jest w przypadku prawie wszystkich naszych klientów) a przynajmniej jedno z rodziców podlega polskim ubezpieczeniom społecznym, to krajem nadrzędnym będzie Polska. Przypadek ten dotyczy zatem:

  • wszystkich pracowników polskich firm oddelegowanych do pracy w Niemczech z zaświadczeniem A1;
  • osób zatrudnionych w firmach niemieckich, jeżeli drugi z rodziców posiada ubezpieczenia społeczne w Polsce (ZUS, KRUS);
    (w tych przypadkach należy bezwzględnie składać w Polsce wnioski o świadczenia na dzieci (zasiłek rodzinny, „500+”).
Natomiast jeżeli jedno z rodziców podlega niemieckim ubezpieczeniom społecznym (sytuacja taka może mieć miejsce nie tylko w przypadku zatrudnienia w niemieckiej firmie; również niektóre polskie firmy oddelegowujące do pracy w Niemczech zgłaszają tam swoich pracowników do ubezpieczeń) a jednocześnie drugi z rodziców nie podlega polskim ubezpieczeniom, to krajem nadrzędnie zobowiązanym do wypłaty świadczeń będą Niemcy i przysługiwało będzie prawo do świadczenia niemieckiego w pełnej wysokości. Jednocześnie, ponieważ świadczenia polskie są niższe od niemieckich, to nie ma różnic dyferencyjnych, które mogłyby być wypłacone przez polski system opieki społecznej. W zasadzie więc w takiej sytuacji nie ma potrzeby składania wniosków o polskie świadczenia. Mimo to sugerujemy naszym klientom je złożyć, tylko po to, żeby uzyskać decyzje odmowne, które niekiedy mogą ułatwić i przyspieszyć postępowanie przed organami zagranicznymi.
I pozostaje jeszcze kwestia nowego świadczenia, które zacznie być wypłacane w Polsce od 1.01.2022: Rodzinny Kapitał Opiekuńczy (RKO), przyznawany na drugie i kolejne dzieci w wieku pomiędzy 13 a 36 miesiącem życia w wysokości 500 zł (przez 24 mies.) lub 1.000 zł (przez 12 mies.).
Ponieważ RKO zostało uznane za powszechne świadczenie rodzinne, to będzie ono podlegało odliczeniu od należnego Kindergeld, podobnie jak świadczenie „500+”. Co więcej, kapitał opiekuńczy będzie przysługiwał na wszystkie dzieci zamieszkałe w Polsce, bez względu na przepisy o pierwszeństwie wypłaty świadczeń. A zatem będzie się należał nawet w przypadkach, kiedy nie będzie prawa do świadczenia „500+”.
W tej sytuacji suma należnych w Polsce „500+” i RKO (500 zł + 500 zł lub 500 zł + 1.000 zł) będzie, w okresie pobierania RKO, mniej więcej równa lub wyższa od zasiłku niemieckiego. W konsekwencji wszyscy Ci, dla których Polska będzie krajem nadrzędnym do wypłaty świadczeń stracą w praktyce prawo do świadczenia niemieckich.

Dlatego sugerujemy w każdym przypadku wnioskować o RKO w wysokości 1.000 zł przez 12 mies. W ten sposób nastąpi utrata Kindergeld tylko przez 1 rok, podczas gdy pobierając RKO w wysokości 500 zł będziemy go pozbawieni przez 2 lata.

W Polsce:
1. Ustawa z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (Dz.U. z 2017 r. poz. 1851 z późn. zm.);
2. Rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 lipca 2017 r. w sprawie sposobu i trybu postępowania w sprawach o przyznanie świadczenia wychowawczego oraz zakresu informacji, jakie mają być zawarte we wniosku, zaświadczeniach i oświadczeniach o ustalenie prawa do świadczenia wychowawczego (Dz.U. z 2017 roku, poz. 1465).
W Niemczech:
1. Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych (Einkommensteuergesetz, w szczególności §62 EStG)
2. Bundeskindergeldgesetz
3. Ordynacja podatkowa (Abgabeordnugn, w szczególności §9 AO)
Rozporządzenia UE Nr 883/2004 i 987/2009